Πλατεία Κοτζιά έκθεση βιβλίου. Γλιστράω ανάμεσα σε εκατοντάδες τίτλους. Στο μυαλό μου ετοιμάζω από καιρό τη λογοτεχνική λίστα της φετινής καλοκαιρινής ραστώνης. Ουδέν νεώτερον από το δυτικόν μέτωπον….Ερίχ Μαρία Ρεμάρκ…Α’ Παγκόσμιος πόλεμος… Πολύ κλασικό μου μοιάζει. Είναι γραμμένο το 1929. Ομολογώ ότι παλιά δεν συμπαθούσα τα war novels αλλά τώρα είναι διαφορετικά. Όταν το αρχίζω ένα τεμπέλικο απόγευμα μέσα καλοκαιριού απλά δεν μπορώ να το αφήσω από τα χέρια μου. Παρακολουθώ την πορεία μιας ομάδας νεαρών Γερμανών που βρίσκονται στο δυτικό μέτωπο στα σύνορα της Γαλλίας. Η περιγραφή της φρικαλεότητας της μάχης είναι τόσο ρεαλιστική που νομίζεις πως είσαι κάπου εκεί δίπλα όταν οι μίνες ρημάζουν τα χαρακώματα. Η αντιπολεμική του αξία είναι αδιαμφισβήτητη. Ευτυχώς που ο Γερμανός Ρεμάρκ το έγραψε μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο που κατέληξε σε ήττα της Γερμανίας. Διαφορετικά αυτό το αντιπολεμικό αριστούργημα ίσως δεν θα είχε την αποδοχή που του άξιζε…Αλήθεια ποιος θα διάβαζε τις σκέψεις ενός νεαρού στρατιώτη των στρατευμάτων του Χίτλερ μετά το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και τα εγκλήματα της ναζιστικής Γερμανίας? Εκείνο όμως που κάνει αυτό το βιβλίο να ξεπερνά τους περιορισμούς του χωροχρόνου και να με συγκλονίζει προσωπικά είναι η περιγραφή της πρώιμης απώλειας της νιότης εκείνων που ήταν μαθητές και έγιναν στρατιώτες έτσι ξαφνικά χωρίς να μεσολαβήσει τίποτα στο ενδιάμεσο. Έχουμε την τύχη να ζούμε σε καιρό ειρήνης. Ωστόσο, η διάγνωση μιας χρόνιας ανίατης ασθένειας σε τρυφερή ηλικία κακά τα ψέματα είναι ένας ατομικός πόλεμος…Με ήττες, νίκες, εκεχειρίες με έναν αόρατο εχθρό, απογοητεύσεις. Παλαιότερα λοιπόν όλη αυτή η πολεμική λογοτεχνία μου έμοιαζε αδιάφορη, παρωχημένη και σχεδόν αγορίστικη. Τώρα όμως κατανοώ τις σκέψεις και τα συναισθήματα ενός νέου που από την κατάσταση της ειρήνης/υγείας έρχεται βάναυσα αντιμέτωπος με τον πόλεμο/ασθένεια .Αυτή η βιαιότητα που σου μεταμορφώνει τη ζωή σε κάτι που με δυσκολία αναγνωρίζεις και σε αναγκάζει να ωριμάσεις απότομα. Κι αναρωτιέσαι αν όντως είσαι εκείνος που θυμάσαι…Για τις δύσκολες λοιπόν ώρες γράφω σε ένα χαρτί και κολλάω στον τοίχο μου τη σκέψη του Πάουλ Μπόιμερ: «Όλη αυτή τη φρίκη μπορείς να την υποφέρεις σαν την υπομένεις. Μα θα σε σκοτώσει σαν τη σκέφτεσαι διαρκώς».
Roberta Bruce
